In deze blogpost beschrijven we enkele veel voorkomende begrippen van cloud computing, van basisconcepten zoals de service- en implementatiemodellen tot meer technische termen op het gebied van cloud computing. We beginnen bij het begin…
Wat is cloud computing?
Cloud computing is een model voor on-demand distributie van computerbronnen en services (van applicaties tot rekenkracht en opslag- en netwerkapparatuur) via het internet, met een vergoeding op basis van verbruik. Bij cloud computing zijn cloudproviders of ISP’s verantwoordelijk voor het beheer van computerbronnen en applicaties, afhankelijk van het servicemodel dat ze aanbieden. Gebruikers betalen alleen voor de services die ze gebruiken en kunnen hun abonnement op- of afschalen wanneer de behoefte verandert.
Het begrip ‘cloud computing’ werd aan het begin van de 21e eeuw populair, maar het concept van ‘computing as a service’ bestond al langer onder de naam ‘virtualisatie’.
Begrippenlijst voor cloud computing
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
B
Bandbreedte
De bandbreedte is de maximale capaciteit voor dataoverdracht van een netwerk- of internetverbinding, dus de hoeveelheid data die in een bepaalde tijdseenheid via de verbinding kan worden verzonden. Bandbreedte wordt meestal uitgedrukt in Megabits per seconde (Mbps).
Bare-metal server
Een bare-metal server is een fysieke server met één ‘tenant’ (huurder). De server wordt dus exclusief gebruikt door de klant die de server huurt en wordt niet gedeeld met andere bedrijven of gebruikers.
C
CDN
Een CDN (content delivery network) is een netwerk van servers en datacenters die verspreid zijn over meerdere geografische locaties. Doordat er kopieën van dezelfde content op die servers en datacenters worden geplaatst, is de content sneller toegankelijk (want fysiek dichter bij de eindgebruiker) en neemt de beschikbaarheid toe.
Cluster
Een cluster is een groep servers die via een netwerk met elkaar verbonden zijn en die zich in meerdere opzichten gedragen als één server.
D
Datacenter
Een datacenter (ook wel datacentrum of rekencentrum genoemd) is een fysieke ruimte in een gebouw waar de computerbronnen van een bedrijf of een internet service provider zijn geïnstalleerd. Zie ook Wat is een datacenter?
Disaster recovery
Disaster recovery (noodherstel, calamiteitenherstel) is een procedure om data en functionaliteit te herstellen nadat een systeem is onderbroken door een calamiteit, zoals een natuurramp of een ernstige menselijke fout. Zie ook Hoe maak ik een plan voor disaster recovery?
H
Hot migration
Hot migration is een proces om een systeem of een virtuele machine van een server of datacenter te migreren naar een andere server of een ander datacenter, terwijl het systeem of de virtuele machine de hele tijd beschikbaar blijft.
Hybride cloud
De hybride cloud is een implementatiemodel voor cloud computing waarbij speciaal gereserveerde (‘dedicated’) computerbronnen van een private cloud worden gebruikt voor bedrijfskritische applicaties en data, terwijl gedeelde computerbronnen van een publieke cloud worden gebruikt om ongebruikelijke vraagpieken op te vangen. Zie ook Implementatiemodellen voor de cloud.
Hypervisor
Een hypervisor is een laag in de virtualisatiesoftware die het mogelijk maakt om meerdere virtuele machines met verschillende besturingssystemen aan te maken en uit te voeren op één server. De hypervisor zorgt dat de bronnen van elke virtuele machine van het hardwaresysteem worden afgescheiden en zorgvuldig worden gedistribueerd. Een hypervisor wordt ook wel ‘virtual machine monitor’ genoemd.
I
IaaS (Infrastructure as a Service)
IaaS (Infrastructure as a Service) is een servicemodel voor cloud computing waarbij infrastructuurcomponenten zoals servers en opslag- en netwerkapparatuur via het internet beschikbaar worden gesteld en beheerd. Zie ook Wat is IaaS?
Internet exchange point (IXP)
Een internet exchange point (IXP) is een fysieke infrastructuur die de uitwisseling van dataverkeer tussen verschillende netwerken vereenvoudigt voor internet service providers. Dankzij IXP’s kunnen netwerken rechtstreeks verbinding maken via hun eigen infrastructuren, zonder dat ze gebruik hoeven te maken van externe netwerken. Zie ook Wat is een IXP?
Internet service provider (ISP)
Een internet service provider of ISP is een leverancier van internetservices zoals cloudoplossingen, netwerkopslag of netwerkverbindingen.
IOPS
IOPS (input/output operations per second) is een maateenheid voor de prestaties van serveropslagsystemen of netwerkopslagsystemen. Dit is een belangrijke waarde, die aangeeft hoe snel een opslagsysteem data kan lezen of schrijven.
L
Legacy-systeem
De termen legacy-systeem en legacy-applicatie worden gebruikt voor oudere of verouderde systemen, technologieën en softwareapplicaties die nog steeds door een bedrijf worden gebruikt omdat ze niet gemakkelijk kunnen worden vervangen of geactualiseerd – of omdat het bedrijf ermee wil blijven werken. Zie ook Wat is een legacy-systeem?
Leveranciersafhankelijkheid
Met leveranciersafhankelijkheid (vendor lock-in) wordt bedoeld dat een klant soms ‘vast zit’ aan een bepaalde leverancier of service, omdat een overstap naar een andere leverancier erg kostbaar zou zijn of allerlei compatibiliteitsproblemen met zich mee zou brengen.
M
Multicloud
Multicloud is een implementatiemodel waarbij cloudservices van verschillende (private en publieke) cloudproviders worden gecombineerd om te profiteren van de specifieke voordelen van meerdere providers. Zie ook Implementatiemodellen voor de cloud.
N
Netwerkapparatuur
Netwerkapparatuur of netwerkhardware bestaat uit elektronische apparaten voor de overdracht van data tussen computers, servers en andere apparatuur via een netwerk.
Netwerkopslag
Netwerkopslag is een technologie waarbij opslagcapaciteit door meerdere servers of computers kan worden gebruikt via een netwerk, hetzij via een rechtstreekse verbinding of met behulp van protocollen zoals NFS of iSCI.
Noisy neighbor
Het verschijnsel noisy neighbor kan optreden in cloudomgevingen en infrastructuren die gemeenschappelijk worden gebruikt door meerdere klanten of gebruikers. Dit doet zich voor wanneer de prestaties van een virtuele machine nadelig worden beïnvloed door intensieve activiteit op een andere, nabijgelegen virtuele machine (de ‘lawaaiige buurman’) in de fysieke infrastructuur. Dit verschijnsel wordt vaak veroorzaakt door oversubscription van computerbronnen.
O
Oversubscription
Er is sprake van oversubscription van computerbronnen als een hosting- of private cloudprovider méér computerbronnen of capaciteit aanbiedt dan er beschikbaar is, in de veronderstelling dat de klanten niet allemaal tegelijk hun maximale capaciteit zullen gebruiken. Zie ook Wat is oversubscription?
P
PaaS (Platform as a Service)
PaaS is een servicemodel voor cloud computing waarbij een kant-en-klare ontwikkelingsomgeving via het internet beschikbaar wordt gesteld aan ontwikkelaars, die in deze omgeving hun softwareapplicaties kunnen ontwikkelen, bouwen, testen, beheren en distribueren. Zie ook PaaS (Platform as a Service).
Private cloud
Private cloud is een implementatiemodel voor cloud computing waarbij computerbronnen en de cloudomgeving exclusief door één klant worden gebruikt. Het gebruik van een private cloud is te vergelijken met het bezit van een eigen datacenter, maar met het voordeel dat het beheer wordt uitbesteed aan een team van specialisten en dat de beschikbare capaciteit bij behoefte kan worden opgeschaald dankzij virtualisatie. Zie ook Implementatiemodellen voor de cloud.
Processor
Een processor (of CPU, central processing unit) is een elektronisch circuit in een computer dat de instructies van computerprogramma’s uitvoert door middel van simpele rekenkundige of logische operatoren, stuuropdrachten en input/output-opdrachten. Een processor kan bestaan uit meerdere processorkernen (‘cores’). Hierdoor kunnen moderne processoren meerdere taken tegelijkertijd verrichten. Bovendien kan elke processorkern meerdere opdrachtenreeksen (‘threads’) door elkaar uitvoeren, een techniek die door Intel ‘hyperthreading’ wordt genoemd.
Publieke cloud
Publieke cloud is een implementatiemodel voor cloud computing waarbij een cloudprovider via het internet computerbronnen aanbiedt met een infrastructuur die gemeenschappelijk door meerdere klanten wordt gebruikt, op basis van een verbruiksabonnement (‘pay per use’). Zie ook Implementatiemodellen voor de cloud.
R
RAM
Het RAM-geheugen (random access memory) is het werkgeheugen van servers, computers en andere elektronische apparaten. Dit geheugen dient voor de tijdelijke opslag van gegevens die tijdens een sessie worden verwerkt.
S
SaaS (Software as a Service)
SaaS is een servicemodel voor cloud computing waarbij cloudgebaseerde softwareapplicaties via het internet worden gedistribueerd naar gebruikers, op basis van een abonnements- of aanschafprijs. Zie ook SaaS (Software as a Service).
Server
Servers zijn computers, apparaten of programma’s die netwerk- of computerbronnen beheren en services of functies beschikbaar stellen aan andere computers, apparaten of programma’s, die ‘clients’ worden genoemd.
Serviceniveau-overeenkomst (SLA)
Een serviceniveau-overeenkomst (service-level agreement, SLA) is een overeenkomst tussen een serviceprovider (bijvoorbeeld een ISP) en een klant, waarin specificaties zijn opgenomen voor kwaliteit, beschikbaarheid en verantwoordelijkheid. De SLA beschrijft het serviceniveau waar de klant recht op heeft.
Shared-responsibility model
Volgens het shared-responsibility model (model met gedeelde verantwoordelijkheid) worden de verantwoordelijkheden voor de cloudbeveiliging en de gegevensbescherming verdeeld tussen de cloudprovider en de klant. In dit model zorgt de cloudprovider voor de beveiliging van de cloud (de infrastructuur), terwijl de klant zelf verantwoordelijk is voor de beveiliging binnen de cloud.
V
Virtualisatie
Virtualisatie is een proces om een virtuele (niet-fysieke) computerbron te creëren met behulp van speciale software, die de virtuele bron scheidt van de fysieke bron (server, applicatie, netwerk) waarop de virtuele bron is gehuisvest.
Virtuele machine
Een virtuele machine (VM) is een virtuele (niet-fysieke) computer die binnen een fysiek hardwaresysteem wordt gecreëerd door middel van een hypervisor. Een virtuele machine beschikt over een eigen besturingssysteem, processor, geheugen, netwerkinterface en opslagsysteem.
VPN (virtueel privénetwerk)
Een VPN is een virtueel particulier netwerk waarmee een versleutelde, beveiligde privéverbinding tussen twee punten op het internet tot stand kan worden gebracht. Via VPN-tunnels kunnen versleutelde data op een veilige manier worden verzonden zonder dat ze leesbaar zijn voor anderen op het netwerk. Zie ook Wat is een VPN?